4 zondag door het jaar C  -  29/01/2022

Openingslied:  ♫  121   Als mensen samenkomen

Als mensen samenkomen hun harten laten dromen
van heimwee boordevol
dan komt met stille schreden genade aagetreden,
geluk, vergeving liefdevol.

Want mensen wensen in 't leven door eenzaamheid gedreven
elkaar nabij te zijn.
Als zij elkander dragen door goede, kwade dagen
dan wil de Heer met mensen zijn.

Inleiding  (Bernadette)

Verleden week hoorden we Jezus spreken over een genadejaar van de Heer. Iedereen was enthousiast. Vandaag lijkt alles zich tegen Hem te keren. Hoe komt dat? We horen mensen zeggen: “Is dat dan niet de zoon van Jozef?” Eerst lezen we dat er woorden vol genade uit zijn mond vloeiden. Ik denk dat daar de clou zit. Woorden vol genade, dat lijken aardige woorden, lieve woorden, bemoedigende woorden. Jezus kondigt een genadejaar aan. Maar zijn genadewoorden altijd lieve woorden, altijd instemmend met mijn doen en laten, zijn genadewoorden ook geen woorden die je wakker maken, woorden die je een spiegel voorhouden en woorden die je corrigeren? Het lijkt erop dat de inwoners van Nazareth wel gecharmeerd zijn van positieve bemoediging, waardering en een vrolijk vooruitzicht, maar niet gecharmeerd zijn van correctie of kritiek. Zijn zij nu veel anders dan wij? We luisteren nu naar Lucas over deze genadewoorden.

Lezing:  Lucas 4, 21-21  (NBV30)

Hij zei tegen hen: ‘Vandaag is de schrifttekst die jullie gehoord hebben in vervulling gegaan.’ Allen betuigden Hem hun bijval en verwonderden zich over de genaderijke woorden die uit zijn mond vloeiden, en ze zeiden: ‘Dat is toch de zoon van Jozef?’ En Hij zei tegen hen: ‘Ongetwijfeld zullen jullie Me dit gezegde voorhouden: Geneesheer, genees uzelf. Doe alles waarvan wij gehoord hebben dat het in Kafarnaüm gebeurd is, ook hier in uw vaderstad.’ Hij vervolgde: ‘Luister, Ik zeg jullie dat geen enkele profeet welkom is in zijn vaderstad. Maar Ik zeg het jullie zoals het is: in de tijd van Elia, toen de hemel drie jaar en zes maanden lang gesloten bleef en er in het land een grote hongersnood uitbrak, waren er veel weduwen in Israël. Toch werd Elia niet naar een van hen gezonden, maar naar een weduwe in Sarepta bij Sidon. En in de tijd van de profeet Elisa waren er veel mensen in Israël met een huidziekte die hen onrein maakte. Toch werd niemand van hen gereinigd, maar wel de Syriër Naäman.’ Toen de aanwezigen in de synagoge dit hoorden, ontstaken ze in grote woede. Ze sprongen op en dreven Hem de stad uit, naar de rand van de berg waarop hun stad gebouwd was, om Hem in de afgrond te storten. Maar Hij liep midden tussen hen door en vertrok.

Homilie  (Bernadette)

Het pad van een profeet loopt zelden over rozen, dat hoorden we daarnet in het evangelie. Een profeet klaagt onrecht aan.  Hij legt de vinger op de wonde. Telkens opnieuw krijgt hij tegenstand want hij praat de mensen niet naar de mond , je kan het al raden, Jezus was zo’n profeet. Op een dag neemt Hij in de synagoge de boekrol in de hand en leest er de tekst voor die we vorige week in het evangelie hoorden: En de woorden ook deze tekst gebeuren ook echt. Overal waar Jezus komt staan mensen op. Melaatsen raakt hij aan, blinden laat hij zien en lammen doet hij lopen. Onrecht maakt plaats voor recht. Natuurlijk veroorzaken de woorden van Jezus in Nazareth een schokeffect. De mensen worden woedend. Jezus wordt uit het dorp gedreven en het lijkt erop alsof ze hem in de afgrond willen storten. Maar Jezus gaat tussen hen door en vertrekt.

Wat verwachten zij van Jezus? Verwachten zij een bescheiden jongeman? Verwachten ze een feestje? Ik kan me de reacties wel indenken als Jezus hen nogal duidelijk uit hun droom haalt. “Ben ik daarvoor naar de synagoge gekomen, om een uitbrander te krijgen? Is Hij daarvoor hierheen gekomen, wie denkt Hij dat Hij is?” Dat roept de vraag op waarom wij geloven? In de pastoraal-theologie maken ze onderscheid tussen troost en uitdaging. Geloof kan niet alleen maar troostend en bevestigend zijn. Geloof is ook uitdagend en confronterend, dit zien we bij de profeten en dit zien we bij Jezus. Iedere vader en moeder begrijpt dit. De kunst is het natuurlijk om te weten wanneer je je kind vooral moet bevestigen met waarderende woorden. Een onzeker kind dat erg zijn of haar best doet, wordt door kritiek mogelijk nog onzekerder. Toch moet ook een onzeker kind horen waarin het vooruit moet gaan. Kinderen moeten soms heel duidelijk horen waar het fout zit, voordat het doordringt.

Geloof, hoop en liefde zijn de grote drie; maar de liefde is de grootste. In alles de liefde bewaren, in alles de liefde als graadmeter. Zou iemand in de synagoge eraan gedacht hebben dat deze woorden van Jezus uit liefde gesproken zijn, dat Hij het misnoegen van al zijn toehoorders op zich af laat komen, uit liefde? Dat Hij zich laat wegjagen en dat hij dwars tussen hen door vertrekt, uit liefde. Het is een voorafbeelding van zijn kruisweg, die Hij gaat uit liefde.

Jezus staat in de traditie van de profeten. Zo heeft Jezus de kracht om dwars door de menigte heen te lopen. Paulus heeft later pas ingezien dat heel Jezus’ leven door liefde gedreven was. Door barmhartige liefde, want Paulus was eerst een vervolger. Maar hij kreeg een nieuwe kans, ja hij mocht zelfs verkondiger worden. Meer dan anderen heeft Hij die grote barmhartigheid van God in Christus ervaren.

Zo kan hij met Jezus voor ogen zijn Hooglied van de liefde schrijven: De liefde vergaat nimmer. Hoeveel inwoners van Nazareth hebben dit later ingezien? Hoeveel zijn tot bezinning gekomen en hebben zich afgevraagd waarom ze zich zo kwaad hebben gemaakt. Hoeveel hebben zo’n Paulus bekering meegemaakt en zijn later leerling en verkondiger van Jezus geworden. In ieder geval veel van zijn familieleden. Zo krijgen ook wij steeds opnieuw de kans om in alles de liefde te laten overheersen, al is dat misschien niet steeds meteen duidelijk. Vandaag krijgen wij ook de kans om deze liefde te tonen. We bevinden ons in het Damiaanweekend en willen ook heel speciaal Damiaan gedenken door Tine Ruysschaert haar monoloog te laten voordragen ‘mijn zoon Damiaan’. De 5 euro die we daarbij betalen gaat rechtstreeks naar de Damiaanactie die nog steeds zich inzet voor mensen met lepra en TBC.

Laten we nadenken wat we vandaag aan boodschap kregen door een lied van Oosterhuis te beluisteren die ons de boodschap van Jezus onder woorden brengt.

Bezinningslied:  'Liefde'

tekst: Huub Oosterhuis
muziek: Antoine Oomen

Al spreek ik met tongen
van engelen en mensen,
maar liefde heb ik niet:
ik ben schallend koper,
een rinkelende tamboerijn.

Al ben ik een profeet,
ziende het onzienlijke,
in alles ingewijd,
en is mijn geloof zo volkomen
dat ik de bergen verzet,
maar ik heb geen liefde,
ik ben niets.

En geef ik alles weg,
en laat mij martelen
als het moet,
heb ik geen liefde,
dan dient het tot niets.

Liefde is ruimte geven,
tijd laten, goedheid, geduld.
Liefde is niet kleinzielig,
jaloers, hebzuchtig.
Liefde laat zich niet gelden,
ijdel, grof, ongenaakbaar.
Wie liefheeft
is niet belust op zichzelf.

Liefde wordt niet verbitterd,
liefde vindt niets onvergeeflijk.
Onrecht maakt haar niet gelukkig,
waarheid maakt haar gelukkig.

Liefde houdt stand tegen alles:
telkens weer geloofd zij,
alles verdraagt zij,
altijd opnieuw vol hoop.
Nooit bezwijkt de liefde.

Profetenwoorden wel,
talen verstommen,
alle kennis is eindig.
Ach, al wat wij weten is stukwerk -
en onze visioenen: flarden licht.
Maar als het oneindige aanbreekt,
houdt al het eindige op.

Toen ik nog een klein kind was,
praatte ik zoals kinderen doen,
en ik dacht niet verder
dan kinderen doen.
Nu ik een man geworden ben,
heb ik dat achter mij gelaten.

Nu nog zien wij spiegelbeelden,
raadselachtig,
eenmaal staan wij oog in oog.

Nu nog weet ik niet de helft,
ooit, eenmaal, zal ik alles weten,
zoals Hij alles weet van mij.

Geloof en hoop en liefde
zullen blijven, alle drie,
maar de grootste is de liefde.

1 Korintiërs 13

Inleiding op Tafelgebed

We gaan aan tafel en gedenken Jezus van Nazareth.
De man die mens en samenleving confronteert met zichzelf,
en de waarheid over ons bestaan aan het licht brengt.
Die mensen aanraakt met een buitengewone aandacht en liefde,
en daardoor de bron van goed doen in elke mens vrijmaakt.

Rond deze tafel voeden we onze honger naar vrede, onze dorst naar liefde.
Zo gedenken we het laatste avondmaal van Jezus.

Bidden wij dan nu communiegebed nr. 219 …

Onze Vader

Mensen stonden verbaasd dat woorden, zo vol genade uit Jezus’ mond vloeiden.
Laten wij de woorden, waarmee Jezus tot zijn Vader bad, tot de onze maken.

Onze Vader …

Vredeswens

Geen profeet wordt in zijn vaderstad aanvaard”, zegt Jezus.
Toch ging Hij door met daden van liefde, van geloof, van hoop en trouw.
Zo bracht Hij vrede.

Heer Jezus, leg jouw vrede in ons hart.
Geef dat wij in jouw spoor vrede brengen, ondanks onbegrip en ontkenning,
Jij die leeft in eeuwigheid.

Gods vrede moge met ons zijn, dit uur en ons leven lang.

Geven wij elkaar dan een teken van vrede …

Vredeslied:  ♫  98   Dona la pace Signore

Dona la pace Signore a chi confida in te.
Dona, dona la pace Signore, dona la pace.

Broodbreking

Jezus toonde ons dat er genoeg is voor iedereen, als wij met hen leren delen in verbondenheid.
Wij worden opgeroepen om te geloven en te leven in gemeenschap met Hem.

Het brood staat voor ons klaar.
Als wij eten van dit brood het breken, en delen met elk-ander ...

♫  17   Dan zal er vreugde zijn op aarde …

Brood breken is een profetisch gebaar van Gods aanwezigheid onder ons,
van God met ons, van God voor ons.

Als brood gebroken wordt, zei Jezus
dan wordt liefde uitgedeeld,
dan worden mensen gered en bewaard.

Kom dan allen, eet,
en heb deel aan dit feestmaal van verbondenheid,
opdat wij leven hebben in overvloed.

Communielied:  ♫  100   Zo lief als God  (strofe 4 tot 7)

Refrein: Mens voor de mensen zijn, Herder als God,
                   trooster voor groot en klein, zo lief als God.

Zieken omarmen, hun tranen verstaan,
met hen de kruisweg ten einde gaan.

Gods woorden spreken aanstekelijk echt,
zijn liefde tonen en doen wat Hij zegt.

Licht in het duister zijn, laaiende vlam,
mens van vertrouwen zijn, zijn wie men kan.

Van God gezonden, deemoedig en vrij,
teken van vrede zijn zo trouw als Hij.

Bezinning:  Hooglied van de Liefde 1 Korintiërs 13

Al sprak ik de talen van alle mensen en die van de engelen – had ik de liefde niet, ik zou niet meer zijn dan een dreunende gong of een schallende cimbaal.
Al had ik de gave om te profeteren en doorgrondde ik alle geheimen,
al bezat ik alle kennis en had ik het geloof dat bergen kan verplaatsen –
had ik de liefde niet, ik zou niets zijn.
Al verkocht ik mijn bezittingen omdat ik voedsel aan de armen wilde geven,
al gaf ik mijn lichaam prijs om te worden verbrand – had ik de liefde niet,
het zou mij niet baten.

De liefde is geduldig en vol goedheid.
De liefde kent geen afgunst, geen ijdel vertoon en geen zelfgenoegzaamheid.  Ze is niet grof en niet zelfzuchtig,
ze laat zich niet boos maken en rekent het kwaad niet aan,
ze verheugt zich niet over het onrecht maar vindt vreugde in de waarheid.
Alles verdraagt ze, alles gelooft ze, alles hoopt ze, in alles volhardt ze.

De liefde zal nooit vergaan.
Profetieën zullen verdwijnen, klanktaal zal verstommen, kennis verloren gaan –  want ons kennen schiet tekort en ons profeteren is beperkt.
Wanneer het volmaakte komt zal wat beperkt is verdwijnen.
Toen ik nog een kind was sprak ik als een kind, dacht ik als een kind, redeneerde ik als een kind.
Nu ik volwassen ben heb ik al het kinderlijke achter me gelaten.
Nu zien we nog maar een afspiegeling, een raadselachtig beeld, maar straks staan we oog in oog.
Nu is mijn kennen nog beperkt, maar straks zal ik volledig kennen, zoals ik zelf gekend ben.
Dit is wat blijft: geloof, hoop en liefde, deze drie,
maar de grootste daarvan is de liefde.

Voorbeden

Wij geloven in een God, die mensen nabij is, die altijd groter is dan ons hart.
Hij sluit ons allen, maar vooral de meest weerlozen, in zijn veilige armen.
Laten we zijn voorbeeld volgen …
zodat wij kunnen bidden, danken en zingen …

Lied:  ♫  111   Ubi Caritas

Ubi caritas et amor,
Ubi caritas Deus ibi est.

Slotgebed

Vandaag ervaren armen dat er mensen om hen bekommerd zijn,
ervaren mensen die uitgestoten werden dat ze welkom zijn,
ervaren mensen die het niet meer zien zitten, een straaltje licht in hun omgang met anderen,
ervaren verdrukten dat bevrijding mogelijk is, daar waar mensen er willen zijn voor anderen
zoals Jezus zelf het was.
God, help ons die weg te gaan,
en, in de mate van het mogelijke,
ons steentje bij te dragen
om jouw Rijk in vervulling te laten gaan,
vandaag en altijd weer.
Amen.