Lied:  ♫  63  Alles begon met God

Alles begon met God, het water en het licht en de mens en het vuur en de liefde: het begon met God!

Inleiding  (Mia)

Opnieuw zijn we hier samen rond het Woord en rond de Tafel van breken en delen.
We zijn hier samen, we ontmoeten elkaar.
We zijn samen rond het Woord, het evangelie, een stukje Jezusverhaal.
We beluisteren het, we laten het tot ons spreken.
We laten ons erdoor inspireren.
Het stukje evangelie dat we vandaag gaan beluisteren, heeft ons wonderwel iets te zeggen over de context waarin we ons als Kerk vandaag bevinden.
Opnieuw is het een parabel uit het Matteüsevangelie.
Jezus heeft het over een wijngaard, als symbool van het Rijk God, van de wereld zoals God die droomt, van een Kerk zoals God die droomt.
Laten we luisteren ...

Lezing: Matteüs 21, 33–43  (NBV21)

Luister naar een andere gelijkenis. Er was eens een landheer die een wijngaard aanlegde en hem omheinde. Hij groef er een kuil voor de wijnpers en bouwde een uitkijktoren. Toen verpachtte hij hem aan wijnbouwers en ging op reis. Tegen de tijd van de druivenoogst stuurde hij zijn knechten naar de wijnbouwers om zijn vruchten in ontvangst te nemen. Maar de wijnbouwers grepen de knechten, ze mishandelden er een, doodden een ander en stenigden een derde. Daarna stuurde de landheer andere knechten, een grotere groep dan eerst, maar met hen deden ze hetzelfde. Ten slotte stuurde hij zijn zoon naar hen toe, met de gedachte: Voor mijn zoon zullen ze wel ontzag hebben. Maar toen de wijnbouwers de zoon zagen, zeiden ze onder elkaar: “Dat is de erfgenaam! Kom op, laten we hem doden en zo zijn erfenis opstrijken,” en ze grepen hem vast, gooiden hem de wijngaard uit en doodden hem. Wanneer nu de eigenaar van de wijngaard komt, wat moet hij dan met die wijnbouwers doen?’ Ze antwoordden: ‘Hij moet die ellendelingen een ellendige dood laten sterven en de wijngaard verpachten aan andere wijnbouwers, die de vruchten wel aan hem afdragen wanneer het daar de tijd voor is.’ Daarop zei Jezus tegen hen: ‘Hebt u dit nooit in de Schriften gelezen:
“De steen die de bouwers afkeurden
is de hoeksteen geworden.
Dankzij de Heer is dit gebeurd,
wonderbaarlijk is het om te zien.”
Daarom zeg Ik u: het koninkrijk van God zal u worden ontnomen, en gegeven worden aan een volk dat het wel vrucht laat dragen.

Homilie  (Mia)

Zoals heel veel mensen heb ook ik met verbijstering de getuigenissen beluisterd en bekeken van slachtoffers van seksueel misbruik door kerkmensen.
O ja, ik wist sinds 2010 ook wel dat het gebeurd was, en gebeurt, maar NU kwamen we, door de getuigenissen van de slachtoffers zelf, ook de gruwelijke details te weten van wat kwetsbare mensen, kinderen, moesten ondergaan. We kwamen ook te weten hoe kerkelijke overheden hadden geprobeerd dit in de doofpot te stoppen … hoe ze hun eigen imago boven het welzijn van kinderen hadden geplaatst. Wat ik daarbij voelde: afschuw, walging, enorme boosheid, schaamte en verdriet.
Ik behoorde immers tot, en heb me altijd ingezet in de Kerk. De Kerk had tot nog toe het lijden van de slachtoffers enorm onderschat EN van daaruit ondermaats gereageerd. O ja ... er waren meldpunten opgericht.

De bisschoppen hadden nu WEL slachtoffers, vaak begeleid door priester Rik Devillé, binnengelaten en beluisterd. Daders van niet-verjaarde feiten werden naar justitie doorgestuurd. Men bood slachtoffers van verjaarde feiten een schadevergoeding aan, die, eerlijk gezegd, niet meer was dan een aalmoes, dan nog op voorwaarde dat ze er verder zouden over zwijgen. Niet te verwonderen dat zoveel slachtoffers en hun naasten nog altijd zo boos zijn op de Kerk.

De imagoschade die de Kerk heeft geleden, is enorm. Ook uit mijn kennissenkring hebben mensen zich laten ontdopen. Velen spreken me aan in winkels, op straat, in familiebijeenkomsten: oud-leerlingen, ouders van oud-leerlingen, familieleden …

Er zal veel moeten veranderen in de Kerk! Kerkelijke structuren en de invulling van het ambt zullen moeten veranderen! Paus Franciscus heeft gelijk wanneer hij zegt dat het klerikalisme moet verdwijnen! Geen enkele wijding of kerkelijke aanstelling geeft mensen het recht om zich verheven te voelen boven anderen en zich van daaruit alles te permitteren. Een priester of een pastoraal werker moet ten dienste staan van een gemeenschap, er niet steeds het laatste woord willen hebben, en er geen macht over uitoefenen. Men moet nadenken over de verplichting van het celibaaten over de toegankelijkheid van het ambt voor vrouwen. Men moet af van de klerikale cultuur in de Kerk. En dat vereist een komaf maken met de hiërarchische klerikale machtsstructuren. De gezagssystemen moeten dus veranderen. We moeten af van structuren waarbij één iemand op basis van zijn wijding ALLES te zeggen heeft, omdat hij zich verheven voelt boven de gelovigen en slechts verantwoording dient af te leggen aan zijn hogere overste (het bisdom) en niet aan de gemeenschap. In plaats daarvan moet de Kerk werken met transparante overlegstructuren die niet enkel adviserende bevoegdheid hebben, maar echte beleidsverantwoordelijkheid dragen. Ik denk bv. aan een parochieraad die een eigen voorganger kan aanstellen, iemand die, ook al is hij niet gewijd,  goed gevormd is en in wie de gemeenschap vertrouwen heeft. Ja, de gezagstructuren moeten echt anders. Elk gezag moet een DIENST zijn en geen MACHTSUITOEFENING. De voetwassing op Witte Donderdag kan hiervan een sterk teken zijn!
Hopelijk kan er vanuit de synode één en ander veranderen. Dat zal moeten, wil de Kerk nog overlevingskansen hebben, vooral in het Westen.

Tegen het geheel van deze achtergrond las ik het evangelie van dit weekend. Hoe toepasselijk!
Weer probeert de auteur van het Matteüsevangelie iets te zeggen over het Rijk Gods (of Rijk der Hemelen). En niet onbelangrijk: hij richt zich tot de leiders van het volk. Hij vergelijkt het Rijk Gods, of Gods droom van een wereld, met een wijngaard waarvan de eigenaar op reis gaat en het werk overlaat aan door hem gehuurde wijnbouwers. Die worden geacht de wijngaard te beheren zodat deze rijke vruchten voortbrengt die ze dan aan de landeigenaar kunnen overhandigen. Maar dat laatste doen ze juist niet! Ze willen de opbrengst voor zichzelf houden. En wanneer de medewerkers van de eigenaar, zelfs zijn eigen zoon, de opbrengst komen afhalen, worden ze gedood. De wijnbouwers zagen enkel hun eigen geldgewin, hun eigen belang. DAT was hun motivatie!

Allen die zich inzetten in Gods Wijngaard, in de Kerk, hebben de taak zich in te zetten in DIENST van het volk van God! Ze dienen hun eigen belangen, geld en macht, niet na te streven! Wie zijn gezag niet als een dienst, maar vanuit macht uitoefent, zal vroeg of laat die macht laten ontsporen en misschien zelfs misbruiken. Welnu, zegt deze parabel: de wijngaard zal hem ontnomen worden.
Zien we daarom al hier en daar nieuwe, sterke, zelfdragende christelijke gemeenschappen opduiken?
Ja, de Geest werkt! De gemeenschap, het “volk van God”, geïnspireerd door de Geest van Jezus, is de drager van alle gezag. Daarin ontwikkelen zich dan de nodige charisma’s die het voortbestaan garanderen.
Mogen we als Effata-gemeenschap verder in die richting evolueren!
Blijven we bidden om de Geest!

Tafelgebed

Mensen hebben altijd al behoefte gehad
aan beelden en symbolen, om uit te drukken
wat niet in woorden te zeggen valt.

Zo is deze tafel een symbool voor wat ons hier elke week weer bijeenbrengt:
de verbondenheid met elkaar én met wie wij God noemen.

Aan tafel gaan in een gemeenschap waar geen meerderen en minderen zijn
maar enkel gelijken, geen gevers en krijgers, maar delenden.

We willen hier breken en delen
zodat we verder kunnen leven,
zoals Jezus ons eens heeft voorgedaan.

Tafelgebed:  87  Dat gedenken wij

Onze Vader

Geroepen tot volle menselijkheid,
doordrongen van Gods Geest,
mogen wij met de woorden van de Zoon
bidden tot zijn en onze Vader:

Onze Vader …

Vredeswens

Vader van ons allen,
de wereld is Jouw wijngaard
en Jij wilt dat die vruchten voortbrengt,
vruchten van vrede en geluk voor alle mensen.

Geef ons daartoe Je vrede,
zodat wij die ook aan elkaar kunnen doorgeven.

Wensen wij elkaar dan van harte die vrede toe.

Broodbreking

Jezus toonde ons dat er genoeg is voor iedereen, als wij met hen leren delen in verbondenheid.
Wij worden opgeroepen om te geloven en te leven in gemeenschap met Hem.

Het brood staat voor ons klaar.
Als wij eten van dit brood, het breken, en delen met elkander …

♫ 17   Dan zal er vreugde zijn …

Brood breken is een profetisch gebaar van Gods aanwezigheid onder ons.

Als brood gebroken wordt, zei Jezus
dan wordt liefde uitgedeeld,
dan worden mensen gered en bewaard.

Deel dan dit brood met elkaar;
volg na wat je in handen neemt
en tracht voor alle mensen zo goed als God te zijn;
en laat van je uitgaan, van hand tot hand,
van mens tot mens, de liefde, de vrede,
het Lichaam van Christus …

Kom dan en deel dit brood met elkaar.

Communielied:   ♫  135  Dat een nieuwe wereld komen zal

Bezinning  (Mia)

Ik droom van een Kerk, de “wijngaard van God”
waar de wijnbouwers,
allen die er een verantwoordelijke functie hebben,
niet het eigenbelang of financieel gewin,
maar de belangen van het Volk van God voorop stellen.

Ik droom van een Kerk, gemeenschap van christenen,
waar het bij ambtsdragers niet om macht,
en het mogelijk misbruik daarvan gaat,
maar om daadwerkelijke liefde en dienstbaarheid.

Ik droom van een Kerk
waar op alle niveaus een mentaliteitsverandering plaatsheeft:
van een belerende naar een luisterende Kerk,
waar iedereen van iedereen te leren heeft.

Ik droom van een Kerk waar het niet langer gaat
om de verspreiding van achterhaalde leerstellingen,
maar om het verspreiden van dromen, visioenen, hoop,
vertrouwen en de vreugde van het evangelie.

Ik droom van een luisterende, nabije, barmhartige en inclusieve Kerk,
waar iedereen welkom is, waar niemand uitgesloten wordt,
waar vrouwen als volwaardige leden kunnen deelnemen
aan alle beleidsniveaus,
waar armen en kwetsbaren voluit meetellen.

Ik droom van een Kerk die luistert naar de Geest
de Geest die ook spreekt doorheen de tekenen van de tijd.
Een Kerk die de Geest handen en voeten geeft
om zich in deze wereld te manifesteren.
Een Kerk die zich niet vastklampt aan het oude,
maar nieuwe wegen durft inslaan
en zo verder bouwt aan een wereld zoals God die droomt.

Voorbeden

God, behoeder van de wijngaard,
aan Jou leggen wij voor wat ons bezighoudt,
aan Jou durven wij toevertrouwen wat ons hart bezwaart.
Jij wilt dat ons leven is als een goede wijngaard,
daarom bidden, danken en zingen wij …

Slotgebed

God,
eigenlijk weet ik niet of mijn leven als christen
vruchten voortbrengt.
Ik hoop dat wel, maar zeker ben ik er niet van.

Daarom wil ik Je vragen
dat Jij me helpt in het diepste van het hart
van mijn medemensen te kijken
en te ontdekken dat ik Jouw naam kan waarmaken
door er te zijn voor hen, zomaar,
zoals Jij er wilt zijn voor mij.

Laat me de wereld zien als een geschenk,
dat Jij in mijn handen legt
om zorg voor te dragen.

En blijf alsjeblieft zelf de hoeksteen
van mijn samenleven met anderen.
Amen.