27 zondag door het jaar B  (02/10/2021)

Openingsgebed

God,
Jij, Bron van alle leven,
Jij, die als een Vader, als een Moeder
van ons houdt.
Wees er,
hier in ons midden
nu wij brood delen
en elkaar ontmoeten in Jouw Naam:
Vader, Zoon en heilige Geest.
Amen.

Lied:  ♫ 37   Zomaar een dak

Zomaar een dak boven wat hoofden
deur die naar stilte openstaat.
Muren van huid, ramen als ogen
speurend naar hoop en dageraad.
Huis dat een levend lichaam wordt
als wij er binnen gaan
om recht voor God te staan.

Woorden van ver, vallende sterren
vonken verleden hier gezaaid.
Namen voor Hem, dromen, signalen
diep uit de wereld aangewaaid.
Monden van aarde horen en zien,
onthouden, spreken voort
Gods vrij en lichtend woord.

Tafel van Een, brood om te weten
dat wij elkaar gegeven zijn.
Wonder van God, mensen in vrede,
oud en vergeten nieuw geheim.
Breken en delen, zijn wat niet kan,
doen wat ondenkbaar is,
dood en verrijzenis.

Inleiding  (Mia)

Van zodra je de radio aanzet, hoor je liedjes over de liefde.
Niets ter wereld is al zo bezongen geweest, in alle tijden en culturen, als de liefde.
Maar soms, wanneer je het reilen en zeilen van menselijke relaties van naderbij bekijkt,
lijkt het niet allemaal rozengeur en maneschijn te zijn.
Is levenslange liefde en trouw-aan-elkaar wel zo evident?

Vandaag gaat het daarover in het evangelie. We krijgen van Jezus geen pasklare antwoorden.

Laten we luisteren.

Lezing:  Marcus 10, 2-12  (NBV)

Er kwamen ook farizeeën op hem af. Ze vroegen hem of een man zijn vrouw mag verstoten. Zo wilden ze hem op de proef stellen. Hij vroeg hun: ‘Hoe luidt het voorschrift van Mozes?’ Ze zeiden: ‘Mozes heeft de man toegestaan een scheidingsbrief te schrijven en haar te verstoten.’ Jezus zei tegen hen: ‘Hij heeft dat voor u opgeschreven omdat u zo harteloos en koppig bent. Maar al bij het begin van de schepping heeft God de mens mannelijk en vrouwelijk gemaakt; daarom zal een man zijn vader en moeder verlaten en zich hechten aan zijn vrouw, en die twee zullen één worden, ze zijn dan niet langer twee, maar één. Wat God heeft verbonden, mag een mens niet scheiden.’
In huis stelden de leerlingen hem hier weer vragen over. Hij zei tegen hen: ‘Wie zijn vrouw verstoot en met een ander trouwt, pleegt overspel; en als zij haar man verstoot en met een ander trouwt, pleegt zij overspel.’

Homilie  (Mia)

Toen ik, in functie van deze homilie, het evangelie van vandaag las, dacht ik eventjes:
wie ben ik, die bewust gekozen heb voor een celibatair leven, om iets te vertellen over deze evangelietekst.
Dat is het probleem van alle celibatairen, gewijd of niet gewijd. En toch … ik wil het proberen …

Zoals zo vaak willen de Farizeeën Jezus in de val lokken met een vraag: Mag een man zijn vrouw verstoten?
Jezus trapt niet in die val en antwoordt met een wedervraag: “Wat staat er in de wet van Mozes?”
En ja, in de wet van Mozes staat dat een man zijn vrouw mag verstoten op voorwaarde dat hij haar een scheidingsbrief geeft.
Door die scheidingsbrief kan ze dan opnieuw huwen (wat ervoor zorgt dat ze niet hoeft te gaan bedelen).
Omgekeerd mag echter niet: een vrouw mag niet haar man verstoten.
In de cultuur van toen werd een vrouw eigenlijk gezien als bezit van de man.
Vrouwen hebben eeuwenlang moeten vechten voor hun gelijkwaardigheid.
In heel wat culturen is die gelijkwaardigheid NOG niet verworven!
Ook in de Rooms-Katholieke Kerk wordt die gelijkwaardigheid wel beleden met de lippen, maar wat de daden betreft, is het nog een heel ander verhaal.
Zo staan de gewijde ambten nog steeds niet open voor vrouwen, zodat vrouwen nog bijna nergens in de Kerk eindverantwoordelijkheid kunnen dragen.
Vandaar dat in West-Europa, in Noord- en Zuid- Amerika, zoveel alternatieve christelijke gemeenschappen ontstaan
waar zowel mannen als vrouwen voorgaan in Vieringen en er samen eindverantwoordelijkheid dragen.
Ook bestaan er in deze landen werkgroepen van vrouwen die opkomen voor gelijke rechten voor beide geslachten binnen de Rooms-Katholieke Kerk.
De ongelijke behandeling van mannen en vrouwen beantwoordt nochtans niet aan de boodschap van het scheppingsverhaal
waar Jezus hier ook in deze evangelietekst naar verwijst.
Beiden, zowel de man als de vrouw, zijn geschapen naar Gods Beeld, lezen we in het Boek Genesis.
We lezen er: “God schiep de mens naar Zijn beeld, naar het beeld van God schiep Hij hem, man en vrouw schiep Hij hen.
Jezus kàn daarom niet akkoord gaan met deze ongelijke behandeling van mannen en vrouwen in de Joodse Wet …
die stelt dat mannen zomaar hun vrouw kunnen verstoten als ze hen maar een scheidingsbrief geven.

In Jezus’ antwoord krijgen we hier dan weer de stijl van de antithesen uit de Bergrede van het Mattheusevangelie:
“Jullie hebben gehoord dat er gezegd is …, maar IK zeg jullie …”
Jezus zegt hier eigenlijk: wat in de Wet staat, dat is het minimum, maar jullie moeten streven naar het maximum!
Hij stelt dus een IDEAAL voorop!
Zo ook hier: “Ik zeg jullie in het geheel niemand te verstoten!”
Noch de man, noch de vrouw, mag de partner verstoten en echtbreuk plegen.
Dit ideaal van trouwe liefde “tot de dood ons scheidt”, is een prachtig ideaal,
en mensen zijn geroepen om dit na te streven, maar voor velen lijkt het niet haalbaar te zijn!
Mensen geven elkaar hun ja-woord en op dat moment zien ze dit als een levenslang engagement naar elkaar toe.
Maar mensen kunnen veranderen, omstandigheden kunnen levenslange trouw onmogelijk maken …
Mensen kunnen langzaam elkaar verliezen, vervreemden van elkaar, … Liefde is soms hard labeur!
En wie zijn wij dan om te oordelen???
Ook Jezus veroordeelt niemand!
Denk aan het mooie verhaal over wat men noemt “de overspelige vrouw” … Ze staan klaar om haar te stenigen!
Jezus zegt: “Wie van u zonder zonde is, werpe de eerste steen!”

Het is prachtig wanneer mensen erin slagen elkaar levenslang trouw te blijven!
Het is prachtig de liefde te zien tussen 2 oude mensen voor wie elke dag telkens opnieuw een “trouw-dag” was!
Maar we blijven mensen!
Met vallen en opstaan gaan we onze levensweg!
Laten we mild zijn voor elkaar.

Lied:  12 Uit vuur en ijzer

Uit vuur en ijzer zuur en zout
zo wijd als licht zo eeuwenoud
uit alles wordt een mens gebouwd
en steeds opnieuw geboren.
Om ijzer in vuur te zijn
om zout en zoet en zuur te zijn
om mens voor een mens te zijn
wordt alleman geboren.

Om water voor de zee te zijn
om anderman een woord te zijn
om niemand weet hoe groot en klein
gezocht gekend verloren.
Om avond- en morgenland
om hier te zijn en overkant
om hand in een andre hand
om niet te zijn verloren.

Om oud en wijd als licht te zijn
om lippen water dorst te zijn
om alles en om niets te zijn
gaat iemand tot een ander.
Naar verte die niemand weet
door vuur dat mensen samensmeedt
om leven in lief en leed
gaan mensen tot elkander.

Onze Vader

God schiep de mens naar zijn beeld,
man en vrouw schiep Hij hen.
Laten wij bidden tot die God – Schepper en Vader –
zoals Jezus het ons geleerd heeft: Onze Vader …

Vredeswens

God,
het is soms zo verleidelijk
om een ander te laten voelen wie er de baas is,
om ons standpunt persé op te dringen of door te drukken.
Als een ander dit doet,
vinden we dat dit nooit tot iets goeds leidt,
maar zelf kunnen we dit soms niet laten.

God, leer ons inzien dat we zo jouw Rijk van vrede
en respect voor iedereen, nooit waarmaken.
Help ons de ander in zijn/haar waarde te laten;
dan geven wij handen en voeten aan jouw vrede.

Die vrede van de Heer zij altijd met ons.

En geven wij elkaar een hartelijk teken van vrede …

Lied:  106 Vrede is onze weg

Elke heuvel moet geslecht, elke bocht moet recht.
Gedempt moet elke kuil en elke voor.
Elk voor zich wordt ongedaan,
geen geweld zal nog bestaan.
Vred' is onze weg: ga door.

Leef dan de vrede: breek en deel.
Roep om de vrede, maak mensen heel.
Waak en bid tegen haat en leed,
dat wapens worden omgesmeed.

Inleiding op communiegebed

Wij staan hier rond de tafel om te vieren. Samenzijn onder de vorm van samen eten:
het is een van de belangrijkste, vast weerkerende gebeurtenissen van ons leven, waarin wij ons medemens-zijn uitdrukken.

Laten wij bij het delen en breken van het brood, hier en nu, dan ook onze gedachten gaan
naar de mensen die verstoken blijven van dit gebaar,
mensen die in eenzaamheid leven en nog geen uitweg zien om hier doorheen te breken.
Wij doen dit ook in gedachten aan mensen uit onze gemeenschap die hier niet kunnen zijn,
aan mensen die nu een bijzondere aandacht vragen omdat ze het moeilijk hebben, ziek zijn,
en mensen zij die ingrijpende beslissingen moeten nemen.

En gedenken wij dan in dit uur leven en dood van Jezus van Nazareth,
in wie Gods verlangen naar zijn schepping 
zichtbaar werd.

We beamen dit met ons tafelgebed …

Om te komen tot onszelf,
tot een stil en diep geheim
dat ons leven in zich draagt,
daarom noemen wij jouw Naam.
God, onmeetbaar en onzichtbaar,
als een woord aan ons gegeven,
toch aanwezig in ons midden
als de warmte om ons heen.

Die wij noemen: vader, moeder,
vuur en adem van ons leven,
lieve schaduw, zachte vrede,
altijd bezig in ons hart.
Die wij danken om iedere mens,
die op aarde leven mag.
Om ieder kind, dat wordt geboren,
om ieder, die een ander vindt.

Die wij zoeken om de troost
in het mateloos verdriet
om verloren idealen
en een mens die sterven moet.
Die wij vieren om het licht
dat doorbreekt als wij donker zijn,
om de toekomst die wij dromen
en de liefde om ons heen.

In wie wij wonen als een huis
waar ruimte is voor alle mensen.
Waar mensen ergens voor elkaar
een plaats bewaren in hun hart.
Op wie wij hopen, hoe dan ook,
op de redding van de wereld.
Dat de dood het laatste woord niet is,
en dat mensen vrij-uit gaan.

Die wij smeken om bevrijding
voor de ontrechten en de vertrapten,
om de kracht in onze handen,
om recht te doen en op te staan.
Die wij danken, vast en zeker,
voor die Jezus van Nazareth,
van wie wij de naam bewaren
en doorgeven aan onze kinderen.

Omdat Hij arm was met de armen
en liefde droeg voor iedereen,
en daarom niet was klein te krijgen
door de waarheid van de dood.
Omdat Hij ons heeft aangewezen
hoe wij ons leven moeten gaan:
liefde geven en brood zijn voor elkaar.

De avond voor zijn dood,
voor hij zelf gebroken werd,
gaf Jezus zijn vrienden een teken van leven.
Hij zegende brood, dankte en brak het.
Als brood gebroken wordt, zei hij
dan wordt liefde uitgedeeld,
dan worden mensen gered en bewaard.
Doe dit ook, vergeet elkaar niet,
laat me jullie nabij zijn in dit brood.

Zo willen wij gaan op Zijn weg,
een hand vol brood zijn voor elkaar.

Dit brood staat voor ons klaar.
Als wij eten van dit brood
het breken, en delen met elk-ander, …

Lied:  ♫  17  Dan zal er vreugde zijn

Dan zal er vreugde zijn op aarde, vrijheid en vrede in Jezus' Naam.
Door Hem en met Hem en in Hem bieden wij U barmhartige Vader, dit dankoffer aan.
In de gemeenschap van de Kerk die leeft door Jezus' Geest
vandaag en alle dagen tot in eeuwigheid. Amen.

Als brood gebroken wordt,
dan wordt liefde uitgedeeld,
dan worden mensen gered en bewaard.

Laat ons daarom het brood nemen en daarmee heel uitdrukkelijk zeggen:
ook ik wil een nieuwe wereld waar brood en vrijheid en liefde is voor alle mensen.

Tijdens de communie  →  ♫  17  De woorden die wij spraken - H. Oosterhuis / T. Löwenthal

De woorden die wij spraken tot elkaar,
haastige harde lieve onverstane,
de nacht die wij verzwegen voor elkaar,
de bange dromen, de doorluchte wanen,
de dagen die wij gingen met elkaar
in donker woud door schaduwlichte lanen

de mensen die wij werden een voor een,
spelende handen helderziende ogen,
lichamen stromend water steen en been,
vurige zielen vonken mededogen,
die ene die wij zijn en anders geen,
die anderen die wij nog worden mogen

dit niets dat overleeft ternauwernood,
dit alles dat ik ben in vrees en beven,
dit enig hier-nu tegen doem en dood,
dit korte lichte lange eigen leven
dat wij ontvangen als genadebrood,
dat ons gegeven is en blijft gegeven.

Lied:  63  Alles begon met God

Alles begon met God, het water en het licht en de mens en het vuur en de liefde:
het begon met God!

En de mens met zijn ogen om de zon te zien
en te wand'len in het licht,
in dat licht de and're mens te zien,
die met Hem gaat.

En de vlam en het vuur dat ons verlicht en warmt
en het vuur dat brandt
en het kruid dat in de as opschiet,
begon met God.

En de mens met zijn handen om een bloem te plukken
en te bouwen aan een huis,
er te wonen met de kinderen
naar Hem gemaakt.

Bezinning

God,
eerste en laatste klank van tederheid,
mocht liefde slechts bestaan in dromen,
toch zouden mensen ervoor geboren willen worden.
Gij die haar aangestoken hebt,
hebt ons bestaan erop geënt.
Het mooiste en het diepste in een mens
vindt er zijn adem. 

Bewaar in ons de vonk die gloed kan worden,
die de geliefde adem geeft
en hun ziel verwarmt.
Dat wij elkaar dragen tot de verste grenzen.
Dat wij elkaar blijven noemen
met de liefste namen.

Kris Gelaude

Voorbeden

De Heer is een God van trouw.
Hij is ons nabij van geslacht op geslacht.
Wie zich tot Hem keert, vindt een luisterend oor.
Daarom richten wij ons nu tot Hem
als wij bidden, danken en zingen …

Lied:  ♫  111  Ubi Caritas

Ubi caritas et amor, Deus ibi est.

Daar waar vriendschap is en liefde, daar is God.

Slotgebed

God,
De verbondenheid en de trouw
tussen twee mensen
die elkaar graag zien,
zijn een beeld van jouw trouw en verbondenheid
voor de mens.

Daarom deelt elke liefde,
hoe kwetsbaar en klein ook,
in jouw liefde.
Jezus heeft dat op een unieke manier
duidelijk gemaakt,
en graag willen ook wij in ons leven
daarvan een zichtbaar teken zijn.

Wees Jij ons hiertoe nabij
met genade en kracht. Amen.

Lied:  ♫  45  Zegenbede

Gij levende eerste en laatste
moeder vader God onspreekbaar
boven onze woorden uit:
zegen uw mensen die hier nu zijn
en al uw mensen waar ook ter wereld
doe lichten over ons uw Aangezicht
en geef ons vrede.