Welkom  (Mia)

Welkom, lieve mensen, in onze digitale Effataviering.
We zijn eind januari. De donkerste weken zijn achter de rug … hopelijk ook het scherpste van de winter.
Stilaan begint het licht te dagen.
We verwelkomen het bij het beeld van het aansteken van de paaskaars en de kaarsen van de menora …

Inleiding  (Mia)

Straks beluisteren we een stukje uit het eerste hoofdstuk van het messiasverhaal van Marcus.
Zijn evangelie is het kortste van de 4. Hij gaat onmiddellijk naar de kern.
Na het vermelden van het optreden van Johannes, vertelt hij de doop van Jezus …
dat mooie verhaal over Jezus die Zijn roeping op het spoor komt: Zoon van God te zijn:
zo te leven dat mensen in Hem God zelf kunnen herkennen als een God van Liefde.
Daarna vertelt Marcus hoe Jezus zijn eerste leerlingen roept.
En DAN begint het: een hele reeks genezingsverhalen!
In het eerste van die genezingsverhalen, schetst Marcus Jezus al meteen als Iemand die, net als Mozes, spreekt met gezag … de nieuwe Mozes
EN als Diegene die Beeld is van een God van Liefde en mededogen met gekwetste mensen.

Laten we luisteren ...

Lezing: Marcus 1, 21 - 28  (NBV)

Ze gingen op weg naar Kafarnaüm, en op de eerstvolgende sabbat ging Jezus naar de synagoge en onderwees er de mensen. Ze waren diep onder de indruk van zijn onderricht, want hij sprak hen toe als iemand met gezag, niet zoals de schriftgeleerden.
Er was in de synagoge ook een man die bezeten was door een onreine geest, en hij schreeuwde: ‘Wat hebben wij met jou te maken, Jezus van Nazaret? Ben je gekomen om ons te vernietigen? Ik weet wel wie je bent, de heilige van God.’
Jezus sprak hem streng toe en zei: ‘Zwijg en ga uit hem weg!’ De onreine geest deed de man stuiptrekken en verliet hem met een luide schreeuw.
Iedereen was zo verbijsterd dat ze tegen elkaar zeiden: ‘Wat is dit allemaal? Een nieuwe leer met groot gezag! Zelfs als hij onreine geesten een bevel geeft, wordt hij gehoorzaamd.’ Het nieuws over Jezus verspreidde zich algauw overal in Galilea.

Homilie  (Mia)

Zoals sommigen onder jullie, heb ik ook een aantal jaren in het onderwijs gestaan … Ik heb 30 jaar godsdienstonderwijs achter de rug …
Vaak hoorde ik leerlingen of ouders zeggen: “die of die leerkracht heeft geen gezag” … “er is altijd tumult in zijn les” ... Blijkbaar had je dus gezag of je had géén gezag!

Wat is er nodig om “gezag te hebben”? Och ja, je gestalte, je houding, je stem, … dergelijke dingen zullen wel een rol hebben gespeeld.
Ik herinner me nog een stagebegeleider die zei: “Je moet er stààn!”

Maar er is iets dat, mijns inziens, nog veel belangrijk is: Je toehoorders moeten voelen dat je “achter de woorden staat” die je uitspreekt … meer nog: ze moeten voelen dat ze recht uit je hart komen, of nog: dat ze “uit je buik komen”, m.a.w.: uit het diepst van jezelf! DAN spreek je “met gezag”! Mensen die gewoon “iets voorlezen uit een boekje” zullen geen gezag hebben. Leerlingen noemen het dan SAAI! Jongeren EN ook volwassenen haken dan af. Ook heb je slechts gezag als blijkt dat je authentiek bent! Dat in je daden je woorden tot leven komen! Dat je doet wat je zegt! Dat je ECHT bent! Pas DAN kun je mensen RAKEN ...

In het verhaal over Jezus dat we daarnet lazen, hoorden we dat “Jezus sprak met gezag” … want “zelfs de boze geesten luisterden naar Hem”. Hij trad op als leraar in de synagoge van Kafarnaüm, zijn thuisstad. Kafarnaüm was geen klein dorpje zoals Nazareth. Het was een bloeiende kuststad aan het meer van Genezareth, een kruispunt van de karavanen … karavanen die van het Verre Oosten naar Egypte passeerden, en nog zoveel andere wegen elkaar kruisten. Het was een viertalig stadje: Aramees, Hebreeuws, Latijn en Grieks werden er gesproken. Er was diversiteit zoals we die ook nu kennen: een multiculturele stad. In die stad had Jezus zijn thuisbasis! Daar, in de synagoge, verkondigde Jezus. Van daaruit zal Hij Zijn “universele” boodschap brengen: voor Joden EN zgn. “heidenen”. De luisteraars ervaarden Hem als authentiek! Wat Hij zei kwam “recht uit het hart”! En Hij DEED ook wat Hij zei. Dat maakte Hem anders dan de meeste schriftgeleerden … En ja, daarom werd er naar Hem echt geluisterd! Waartoe gebruikte Hij zijn gezag? Niet ten bate van zichzelf! Tot meerdere eer en glorie van zichzelf! Hij gebruikte het om “boze geesten te verdrijven”, om mensen aan zichzelf terug te geven.

In die tijd kende men nog geen psychiatrische stoornissen. Mensen die gestoord gedrag vertoonden, beschouwde men als “bezeten”. Toen ik, in mijn opleiding tot pastor in de gezondheidszorg, stage deed in de psychiatrie, kwam ik onder meer in contact met mensen met zware psychosen. Sommige mensen sloegen echt wartaal uit, stelden gedrag dat je zwaar “gestoord” kan noemen. Kozen ze daarvoor? Neen, hun ziekte “deed dat met hen”. Hun gevoelens, gedachten, gedrag, werd bepaald door hun stoornis. Ze waren volstrekt ONVRIJ!!! Hun leven werd geleid door dwangmatige gevoelens en gedachten. Dat moet verschrikkelijk zijn! Hoe moet je dan verlangen naar iemand die je kan genezen! Genezing betekent voor hen dat ook, in de letterlijke zin van het woord, “bevrijding”, “verlossing”!

Ons verhaal uit het evangelie is dan ook een “genezingsverhaal”. Dat doet Jezus hier: Hij geeft deze mens aan zichzelf terug! De “boze geesten” bezitten hem niet langer! Die mens mag verder leven met zijn eigen bevrijd “ik”, mag weer zichzelf zijn, de mens die hij daadwerkelijk IS! Hoe verbaasd of verwonderd moeten de omstaanders niet geweest zijn! Hoe dankbaar de mens die “verlost” was!
Dat verhaal, dat het eerste genezingsverhaal is uit het messiasverhaal van Marcus, toont ons Jezus zoals Hij echt IS: Hij geeft mensen aan zichzelf terug. Hij tilt mensen op, ook uit een zondig verleden. Hij geneest mensen die “verlamd” zijn … die vastzitten aan iets dat hen tot slaaf maakt …
Hij bevrijdt mensen! Hij betekent voor hen: nieuw leven!

DAT deed mensen vermoeden dat Hij méér was … dat Hij een levende verwijzing was naar de “bevrijdende God van Israël”! DAT deed Petrus (van wie Marcus wellicht een leerling of medewerker was) zeggen: “Meester, Gij zijt de Messias, de Zoon van de levende God!”.

Onze Vader

Omdat wij als mensen niet altijd de woorden vinden, om tot God te bidden, heeft Jezus zelf aan ons een gebed geleerd.
Laten wij dan samen het Onze Vader bidden, zoals Hij het ons geleerd heeft …  Onze Vader …

Bezinning  (naar Carlos Desoete)

Jezus bracht Goed Nieuws.
Goed nieuws moet je niet enkel horen, je moet het aan den lijve ondervinden.
Goed nieuws zijn mensen die, net als Jezus,
aan elkaar goede ervaringen geven: bevrijdende ervaringen.
De ervaring er te mogen zijn, en op elk moment toekomst te hebben.
De ervaring dat iemand je graag ziet, hoe klein en kwetsbaar je ook bent.
De ervaring opnieuw mee te tellen en een nieuwe kans te krijgen.
Goed nieuws is een goddelijke ervaring die gebeurt als mensen ze elkaar in Gods naam geven.

Voorbeden:  ♫ 111  Ubi caritas

Ubi caritas et amor, ubi caritas Deus ibi est.

Slotgebed

In Jezus, een mens vol mededogen,
bewogen om mensen,
bent U gekomen, God.
Door Hem hebben wij een vermoeden gekregen
van Uw goedheid, van Uw liefde.
U vraagt ons onze krachten te bundelen
en ook bevrijdende daden van liefde te stellen,
opdat Uw Rijk kome.

Wij bidden U:
beziel ons daartoe met Uw Geest die ook Jezus inspireerde,
Uw Zoon en onze Broeder. Amen.

Zegen

Lieve mensen,
Moge God ons zegenen en behoeden.
Moge Zijn Licht ons begeleiden.
Elke dag opnieuw.
Hij die voor ons is: Vader, Zoon en heilige Geest. Amen.